Α. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
Η μετάβαση των μαθητών από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο είναι ένα πολύ σημαντικό γεγονός στη ζωή τους. Το πέρασμα από ένα σταθερό και συνήθως πολύ ανεκτικό πλαίσιο, όπως αυτό του Δημοτικού, σε ένα περισσότερο απαιτητικό, όπως αυτό του Δευτεροβάθμιου σχολείου, ενέχει κινδύνους και εκπλήξεις.
Ως μετάβαση νοείται η χρονική εκείνη περίοδος αλλαγής εκπαιδευτικής βαθμίδας, που θέτει συγκεκριμένες προκλήσεις ή/και απειλές για την «ευεξία» των εφήβων, σε διάφορους τομείς της ακαδημαϊκής και κοινωνικής τους ζωής (Seidman, Allen, Aber, Mitchell & Feinman, 1994· Sircsch, 2003). Όπως αναφέρουν οι Βούλγαρης και Ματσαγγούρας (2007, Μάιος), η μετάβαση από μια εκπαιδευτική βαθμίδα σε μια άλλη, είναι στην ουσία η μετακίνηση από ένα πλαίσιο (με την έννοια του περιβάλλοντος), σε ένα άλλο.
Η μετάβαση έχει βρεθεί από μελέτες πως συνδέεται με μια σειρά από αρνητικά αποτελέσματα για τους εφήβους, που μπορεί να περιλαμβάνουν: α) μειωμένη ακαδημαϊκή επίδοση (Alspaugh, 1998· Anderman, 1996· Barone, Aguirre – Deandreis & Trickett, 1991· Galton, Gray & Ruddrick, 1999· Otis, Grouzet & Pelletier, 2005), β) μειωμένα κίνητρα (Eccles & Midgley, 1990· Simmons & Blyth, 1987· Wigfield, Eccles, Mac Iver, Reuman & Midgley, 1991), γ) αυξημένα αρνητικά συναισθήματα, άγχος και καταθληπτικά συμπτώματα (Chung, Elias & Schneider, 1998· Crockett, Peterson, Graben, Schulenberg & Ebata, 1989· Harter, Whitesell & Kowalski, 1992· Rudolph, Lambert, Clark & Kurlakowski, 2001), δ) χαμηλό αυτο – συναίσθημα (Eccles, Adler & Meece, 1984· Marsh, 1989· Seidman και συν., 1994) και ε) χαμηλή αυτοαντίληψη (Zabonini & Usai, 2002· Siskos & Papaioannou, 2006· Sirsch, 2003).
Η μετάβαση πλέον γίνεται αντιληπτή ως ένα πρόσκαιρο φαινόμενο, που θέτει τους μαθητές και τις μαθήτριες μπροστά από προκλήσεις και ευκαιρίες, αλλά και απειλές. Οι προκλήσεις και απειλές αυτές ορίζονται σε τρεις κυρίως άξονες – τομείς: τον ακαδημαϊκό, τον κοινωνικό και το διαδικαστικό (τις λειτουργίες του νέου σχολείου) (Akos & Galassi, 2004· Sirsch, 2003).
Η προτεινόμενη μελέτη αναφέρεται στην προσπάθεια διερεύνησης των παραγόντων εκείνων που επηρεάζουν τις προσδοκίες των μαθητών και των μαθητριών της Στ? των Δημοτικών Σχολείων για το Γυμνάσιο, κατά τη μετάβασή τους από τη μια βαθμίδα εκπαίδευσης στην άλλη. Οι προτεινόμενοι παράγοντες είναι η σχολική επίδοση, τα κίνητρα, τα συναισθήματα που εμπλέκονται και η αυτοαντίληψη των παιδιών.
Σκοπός αυτής της μελέτης είναι να διερευνηθούν οι προσδοκίες και οι φόβοι των μαθητών και των μαθητριών της Στ? του Δημοτικού Σχολείου ως προς τη μετάβασή τους στο Γυμνάσιο. Επίσης αυτές οι προσδοκίες και οι φόβοι θα συνεξετασθούν με την αυτοαντίληψη, την αυτοαντίληψη, τα κίνητρα και τα συναισθήματα των μαθητών.
Η σχολική μας μονάδα ανταποκρίθηκε θετικά στην πρόσκληση συμμετοχής του Σχ.Συμβούλου της Περιφέρειας μας, κ Ευάγγελου Κελεσίδη σε συνεργασία με τον Σχ Σύμβουλο της 1ης εκπ/κής περιφέρειας Ν Χαλκιδικής κ Γ Μπότσα , για το νέο πιλοτικό -ερευνητικό πρόγραμμα μετάβασης από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο.
Ο εκπαιδευτικός της Στ΄τάξης Μαργωμένος Μανόλης ανέλαβε να συμμετέχει στο ερευνητικό πρόγραμμα και να ακολουθήσει το χρονοδιάγραμμα των σχολικών συμβούλων της περιοχής μας .Το πρόγραμμα περιλαμβάνει …
| Εκδήλωση ενδιαφέροντος |
| Δηλώσεις γονέων |
| Υλοποίηση έρευνας 1 |
| Προετοιμασία υλικού |
| Παρεμβάσεις στην τάξη |
| Επισκέψεις σε Γυμνάσια |
| Υλοποίηση έρευνας 2 |
| Ημερίδες ενημέρωσης |
Σκοπός είναι αφενός να υπάρξει παρέμβαση σε όσο περισσότερους μαθητές της ΣΤ΄τάξης του Νομού και αφετέρου να διερευνηθούν τα στοιχεία εκείνα τα οποία θα οδηγήσουν στην πιο σωστή διαχείριση του ζητήματος της μετάβασης.
Δήλωση Γονέα για τη συμμετοχή του παιδιού στο ερευνητικό πρόγραμμα
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Από το δημοτικό στο γυμνάσιο?
Ένα πρόγραμμα για τη μετάβαση των μαθητών της ΣΤ΄ τάξης από το δημοτικό στο γυμνάσιο
Στα πλαίσια του προγράμματος αυτού με τους μαθητές της Στ΄ τάξης :
- 1. Συζητήσαμε για τα συναισθήματα
Τα καταγράψαμε
Εκφράσαμε συναισθήματα χορεύοντας
Εκφράσαμε συναισθήματα με γκριμάτσες
Χωρίσαμε τα συναισθήματα σε ευχάριστα δυσάρεστα
Χωρίσαμε τα συναισθήματα σε χρήσιμα και άχρηστα
Και καταλήξαμε σε συμπεράσματα
- Κάθε στιγμή είναι κι ένα συναίσθημα.
- Δεν μπορούμε να είμαστε πάντα χαρούμενοι ή πάντα λυπημένοι.
- Όλα τα συναισθήματα είναι χρήσιμα (γιατί;)
- Γιατί τα χρησιμοποιούμε όταν χρειάζεται. (πού χρειάζεται;)
- Τα χρειαζόμαστε για να δείξουμε το χαρακτήρα μας. (γιατί να δείξουμετο χαρακτήρα μας;)
- Για να μας γνωρίσουν οι άλλοι ,για να κάνουμε φίλους, για να μην είμαστε μόνοι.
- 1. Τι αρνητικό έχουν τα ευχάριστα συναισθήματα;
Τι θετικό έχουν τα δυσάρεστα συναισθήματα;
Προβληματιστήκαμε με αυτές τις ιδέες γιατί έρχονται σε αντίθεση με όσα νιώθουμε.
Στο τέλος όμως συμπεράναμε ότι πίσω από τη χαρά, την ικανοποίηση κρύβεται ο εφησυχασμός, η μείωση της προσοχής, το χάσιμο του χρόνου.
Πίσω από το φόβο κρύβεται η προστασία του εαυτού μας .
Πίσω από τη στεναχώρια, η διάθεση για αλλαγή των πραγμάτων.
Πίσω από την ανία, η δημιουργική φαντασία.
Συμπέρασμα : τα συναισθήματα οδηγούν τη ζωή μας και χρειάζεται να τα ψάχνουμε και από τις δύο πλευρές.
3. Στη συνέχεια τα παιδιά κλήθηκαν να απαντήσουν σε ένα απλό ερωτηματολόγιο
– τι μπορεί να σου προκαλέσει θλίψη στο γυμνάσιο;
– τι μπορεί να σου προκαλέσει φόβο στο γυμνάσιο;
– τι μπορεί να σου προκαλέσει ανησυχία στο γυμνάσιο;
* Από τις απαντήσεις συμπεραίνουμε ότι τους απασχολούν τρείς κατηγορίες προβλημάτων με την παρακάτω σειρά προτεραιότητας.
Α) οι σχέσεις με την παρέα τους
Β) τα μαθήματα
Γ) ο τρόπος που θα τους αντιμετωπίσουν τα μεγαλύτερα παιδιά.
Οι επόμενες 6-8 ώρες θα αφιερωθούν στη διερεύνηση αυτών των τριών «προβληματισμών»
4. Ασχοληθήκαμε ακόμη με το θέμα :
Α) οι σχέσεις με την παρέα τους
Θέμα « ποιος είναι φίλος;»
Τα παιδιά μέσα από δύο δραστηριότητες έδωσαν τα χαρακτηριστικά του φίλου όπως τα ίδια τα νιώθουν.
«Υποστηρικτικός, καλόκαρδος, τέλειος, αλτρουίστρια, φιλικός, πιστός, να κατανοεί, τον νιώθω δίπλα μου, ευγενικός, στην ηλικία μου , στο ύψος μου, απίστευτος, καλό παιδί, χαρούμενος»
Στη συνέχεια τέθηκε το διπλό ερώτημα: «Τα ζώα είναι φίλοι πραγματικοί ή φανταστικοί;» και «Τα ζώα εκπληρώνουν τις παραπάνω προϋποθέσεις;»
Τα μισά παιδιά είπαν ότι τα ζώα είναι φανταστικοί φίλοι επειδή δεν εκπληρώνουν τις παραπάνω προϋποθέσεις και τα άλλα μισά είπαν ότι παρόλο που δεν εκπληρώνουν τις παραπάνω προϋποθέσεις είναι πραγματικοί φίλοι γιατί είναι αφοσιωμένοι.
?????????????????????????????????????????………………………………………………………………………………………………
4. Ασχοληθήκαμε ακόμη με το θέμα :
Α) οι σχέσεις με την παρέα τους
Θέμα « ποιος είναι φίλος;»
Τα παιδιά μέσα από δύο δραστηριότητες έδωσαν τα χαρακτηριστικά του φίλου όπως τα ίδια τα νιώθουν.
«Υποστηρικτικός, καλόκαρδος, τέλειος, αλτρουίστρια, φιλικός, πιστός, να κατανοεί, τον νιώθω δίπλα μου, ευγενικός, στην ηλικία μου , στο ύψος μου, απίστευτος, καλό παιδί, χαρούμενος»
Στη συνέχεια τέθηκε το διπλό ερώτημα: «Τα ζώα είναι φίλοι πραγματικοί ή φανταστικοί;» και «Τα ζώα εκπληρώνουν τις παραπάνω προϋποθέσεις;»
Τα μισά παιδιά είπαν ότι τα ζώα είναι φανταστικοί φίλοι επειδή δεν εκπληρώνουν τις παραπάνω προϋποθέσεις και τα άλλα μισά είπαν ότι παρόλο που δεν εκπληρώνουν τις παραπάνω προϋποθέσεις είναι πραγματικοί φίλοι γιατί είναι αφοσιωμένοι.
?????????????????????????????????????????……………………………………………………………………….
Στην επόμενη συνάντηση τα παιδιά έπρεπε να βρουν τα χαρακτηριστικά του «όχι και τόσο καλού φίλου». Απάντησαν λοιπόν:
- Σε προκαλεί να ζηλέψεις
- Δεν κρατάει μυστικά
- Είναι μαρτυριάρης
- Αντιγράφει συμπεριφορές
- Σε πουλάει για κάτι καλύτερο
- Σε πουλάει όταν τον έχεις ανάγκη
- Είναι εγωιστής
- Μας σχολιάζει πισώπλατα
- Κοροϊδεύει τους φίλους του
- Βρίζει τους φίλους του
- Δεν μοιράζεται
- Έχει βίαιη συμπεριφορά
- Είναι ψεύτης , τσιγκούνης, επιθετικός
- Παινεύεται
- Είναι φοβητσιάρης
- Άπιστος
Στο ερώτημα « πώς θα προχωρήσει αυτή η φιλία μέσα στο χρόνο;» η απάντηση που δόθηκε ήταν ότι θα σταματήσει.
Κατόπιν τα παιδιά χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες και πραγματοποίησαν δύο αυτοσχέδια θεατρικά η κάθε μία αναπαριστώντας κάποια από τα χαρακτηριστικά του «όχι και τόσο καλού φίλου».
————————————————————————————-
4.Στη συνάντηση αυτή διερευνήσαμε το θέμα
«Διαλύω σχέσεις? Διατηρώ σχέσεις»
Τα παιδιά έγραψαν στην αρχή για ποιο λόγο έχασαν αυτά κάποιο φίλο/η.
Οι αιτίες ήταν : μας παράτησε, μετακόμισε, τον παρατήσαμε.
Στόχος των τελευταίων δράσεων ήταν να καταλάβουν τα παιδιά ότι μία φιλία μπορεί να διακοπεί για διάφορους λόγους.
Κατόπιν τα παιδιά κλήθηκαν να ξαναπαίξουν τα θεατρικά της προηγούμενης συνάντησης συμπληρώνοντας όμως δράσεις που να οδηγούν στη συμφιλίωση .
Οι θεατρικές αναπαραστάσεις ήταν εκπληκτικές. Κοινό χαρακτηριστικό μετά τη σύγκρουση , η συγγνώμη με έργα ή με λόγια, η μεταμέλεια και σε μια περίπτωση νέα σύγκρουση μεταξύ των μελών μιας ομάδας προκειμένου να πείσουν κάποιο μέλος τους να διορθώσει τη συμπεριφορά του.
5. Τα μαθήματα του γυμνασίου σαν πηγή άγχους.
Μέσα από τη σελίδα του Ψηφιακού Σχολείου μπήκαμε στα βιβλία του Γυμνασίου και αντί για τη Γλώσσα και τα Μαθηματικά του δημοτικού δαπανήσαμε ένα τρίωρο και κάναμε τοα πρώτα μαθήματα στη Γλώσσα και τα Μαθηματικά του Γυμνασίου.
6. Χρησιμοποιώντας το υλικό «Μετάβαση» ξεναγηθήκαμε στο περιβάλλον του Γυμνασίου, λύσαμε αρκετές απορίες των μαθητών και συζητήσαμε κάποια θέματα που δεν είχαν τεθεί.
ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΣ
Πραγματοποιήθηκε επίσης επίσκεψη των μαθητών μας της περσινής έκτης και τώρα μαθητών γου Γυμνασίου
Οι μαθητές αντάλλαξαν μεταξύ τους απόψιες , απάντησαν σε ερωτήματα μαθητών της Στ΄ τάξης και έγινε μια αρκετά χρήσιμη συζήτηση .
N Ποτίδαια 
